Wat is het verschil tussen Stress, overspannenheid en burn-out?

Er is een verschil in de drie, maar waar herken je dat aan? In de volksmond wordt in mijn beleving al snel geroepen dat er sprake is van burn-out, maar wat is het eigenlijk?

Laten we beginnen met uit te leggen wat stress eigenlijk inhoud en dan opbouwen naar één van uiteindelijke resultaten van langdurige stress. Want burn-out is niet het enige uiteindelijk resultaat. Er bestaat een lange lijst met ziektes die voortkomen vanuit stress.

Stress is niet per definitie slecht

Stres is eigenlijk juist een heel goed iets. Stress zet je in  beweging. Het stelt ons in staat om onszelf te voeden, aan te kleden, naar ons werk te gaan, lekker te sporten, samen te zijn met de mensen waar we van houden. Zonder stress zouden we de hele dag op de bank of in bed blijven liggen.

Dat is de positieve stress. Het geeft ons focus en zorgt dat we dingen gedaan krijgen. Zonder stress geen leven dus!

Wanneer wordt stress dan schadelijk?

De negatieve vorm van stress begint wanneer we het gevoel hebben dat er meer van ons gevraagd wordt dan we aankunnen. We hebben die ervaring allemaal wel. Een werkgever die jou verteld dat je een presentatie mag doen over een onderwerp waar jij je nog niet helemaal comfortabel in voelt, het moment dat je besluit dat je gaat scheiding of dat je partner dat voor je bedenkt, een klus die je nog niet kan overzien, etc.

Deze vorm van stress is bedoelt om kortdurend te werken. Stel je voor dat je op de vlucht of in gevecht moet met een wild dier die jou ziet als een lekkere snack. Wanneer je het dier hebt verslagen of van je af hebt geschut, dan haal je eens diep adem en denkt, zo nu is de stress voorbij.

In onze huidige maatschappij wordt ons stresssysteem geactiveerd op het moment dat we een gevoel van onveiligheid ervaren of overvraagd worden. De dagen staan soms volgepland met afspraken, taken en moetjes waardoor we de hele dag eigenlijk bezig zijn om to do lijstjes af te werken. Dat betekent dat ons lichaam continu het gevoel heeft dat het wordt overvraagd en dus stress hormonen produceert.

Maar ook op werkplekken of thuissituaties, scholen en verenigingen waar een cultuur heerst waarin jij je niet serieus genomen voelt, niet gehoord of gezien gaat ons stresssysteem in werking. Het voelt onveilig en een onveilige situatie maakt dat het stresssysteem aangaat om fysiek te moeten overleven.

Hoe je stress gerelateerde klachten herkend lees je in een ander artikel van mij.

Wat is overspannenheid?

Overspannenheid is de fase voor burn-out. Je ervaart spanningsklachten zoals bijvoorbeeld gespannen spieren, overprikkeling, vermoeidheid, concentratieverlies, moeite met plannen en overzicht houden en bijvoorbeeld slaapproblemen. Maar ook fysieke klachten zijn aanwezig. Overspannenheid wordt vaak vastgesteld wanneer je spanningsklachten langer dan drie maanden aanhouden en  het invloed heeft op je functioneren.

Met spanningsklachten kun je altijd naar je huisarts om advies te vragen in waar je staat, ook kun je een stress en burn-out coach vragen om met je te kijken waar je staat. De stress coaches aangesloten bij de Vereniging voor erkende stress en burn-out coaches (VESB) werken met testen die een beeld kunnen schetsen, maar geen diagnose stellen. De diagnose kan alleen door een arts worden gesteld.

Wat is het verschil met burn-out?

De batterij is echt helemaal leeg. Burn-out gaat gepaard met (over)spanningsklachten. Burn-out bestaat uit vier kernprincipes:

• Uitputting; Zowel fysiek als psychologisch. Je ervaart dat je helemaal leeg bent
• Cognitief controle verlies; geheugenproblemen, aandachtsproblemen, prestatieproblemen
• Emotioneel controle verlies; Je hebt geen controle meer over je emoties of reageert erg heftig en/of kan zonder aanleiding in huilen uitbarsten.
• Mentale distantie; Men trekt het niet meer om te werken en trekt zich psychologisch en/of fysiek terug uit het werk.

Burn-out wordt nog wel eens verward met depressie of samen gediagnosticeerd. Dat komt omdat ook depressieve gevoelens bij burn-out nog wel eens voorkomen.

Het kost vaak een lange tijd om de batterij weer op te laden en de balans terug te vinden, om de fun in het leven weer terug te vinden. Klachten van burn-out kunnen we tot twee en een half jaar aanhouden. Het is een intens proces om van te herstellen en ik raad het zeker aan om dat samen met een gespecialiseerde coach te doen. Dat scheelt je een hoop tijd en energie.

Wil je weten hoe je het beste van stress en burn-out hersteld?

Wil je meer weten over stress/burn-out en hoe je nou het beste kunt herstellen van je klachten?

Dan heb ik hier een gratis audio voor jou: Zo herstel je van je burn-out.

In deze audio krijg je gratis tips over waar je kunt starten en welke stappen je neemt om voor eens en altijd gedag te zeggen tegen burn-out.  Er zit ook gratis een kort maar krachtige training toegevoegd aan de audio om jezelf eerst zover te krijgen dat je ook daadwerkelijk aan het herstel proces kunt beginnen. Het leren van het accepteren van je klachten. Dat is tevens een van de lastigste stukken die burn-out kent. Maar samen met deze training kom jij daar doorheen!